Doğum sonrası dönemdeki kadınlarda depresyon belirti düzeyinin azaltılmasında eğitimin etkinliği

Abstract

TOP ED, KARAÇAM Z. Doğum Sonrası Dönemdeki Kadınlarda Depresyon Belirti Düzeyinin Azaltılmasında Eğitimin Etkinliği ÖZET Araştırma doğum sonrası dönemdeki kadınlarda doğum sonrası depresyon belirti düzeyinin azaltmasında eğitimin etkinliğini değerlendirmek amacıyla ön test- son test kontrol gruplu düzende yarı-deneysel olarak yapılmıştır. Araştırmaya olasılıksız örnekleme yöntemi ile belirlenen çalışma grubuna 52, kontrol grubuna 51 olmak üzere toplam 103 kadın alınmıştır. Araştırma verileri soru formu, izlem formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek ve Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği ile toplanmıştır. Çalışma grubundaki kadınlara doğum sonrası depresyon gelişimini önleme ve depresyon belirti düzeyini azaltmaya yönelik eğitim materyali kullanılarak yapılandırılmış eğitim verilmiş ve eğitim materyali dağıtılmıştır. Çalışmada eğitimin etkinliği çalışma ve kontrol grupları ile bağımlı gruplarda ön ve son test Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği puanları karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamındaki kadınların yaş ortalaması 28,22 ± 5,10 idi. Kadınların daha çok lise ve yüksekokul mezunu (%57), resmi nikahlı (%98,1), ev hanımı (%84,5), sosyal güvenceli (%90,3) ve orta gelir düzeyli (%91,3) oldukları saptanmıştır. Araştırmaya dahil edilen çalışma ve kontrol grubundaki kadınlar sosyo-demografik ve obstetrik özellikler, gebeliği planlama, gebelikte fiziksek sağlık sorunu yaşama, ilaç, sigara ve alkol kullanma, önemli yaşamsal stres bulunma, doğum, bebek ve bebek bakımına ilişkin veriler, kendileri ve evlilik yaşantılarına ilişkin görüşleri ve algılanan sosyal destek puanları bakımından istatistiksel olarak benzer özellikte idiler. Çalışma ve kontrol grubundaki kadınlar eğitim öncesi dönemde yüksek depresyon riskinde olma (çalışma: %17,3; kontrol: %11,8) bakımından istatistiksel olarak benzer özellikte iken Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği puan medianları (çalışma: 8,0±4,8; kontrol: 6,0±6,0; p=0,010) bakımından gruplar arası farkın önemli olduğu belirlenmiştir. Eğitim sonrasında ise çalışma grubundaki kadınların Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği puan medianları (çalışma: 4,0±3,0; kontrol: 10,0±4,0), doğum sonrası depresyon görülme sıklığının (çalışma: %7,7 ve kontrol: %25,5) ve bağımlı gruplarda öntest-sontest medianlarının (çalışma: 4,0±3,0; kontrol: 10,0±4,0) kontrol grubundaki kadınlarınkine göre daha düşük olduğu ve bu farklılığın istatistiksel olarak önemli olduğu saptanmıştır. Çalışmada doğum sonrası dönemdeki kadınlara verilen yapılandırılmış eğitimin doğum sonrası depresyon belirtilerini önleme ve azaltmada etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Bu eğitim yönteminin doğum sonrası bakım hizmetlerini yürüten hemşire/ebe ve diğer sağlık çalışanları tarafından kullanılması ve yaygınlaştırılması ile depresyon belirtilerinin azaltılmasına ve dolayısıyla kadın sağlığının yanında çocuk, aile ve toplum sağlığının gelişimine de katkı sağlanabilir.

TOP ED, KARAÇAM Z. Effectiveness of Education on Reducing of Depression Symptom Level in Women During Postpartum Period SUMMARY The study was carried out semi-experimentally in the order of pretest- posttest control group in order to assess the efficiency of education in reducing the postnatal symptom level of depression in the women in postnatal period. One hundred three women were taken to the study, 52 of whom were to the intervention group and 51 of whom to the control group which were determined through no probability sampling method. Data of the study were collected via a question form, follow up form, Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Edinburg Postnatal Depression Scale. The women in the study group were provided with training constructed by using training material for preventing postnatal depression development and decreasing the level of depression symptoms and they were given training material. In the study, the efficiency of the training was assessed by comparing the pretest and posttest Edinburg Postnatal Depression Scale scores in the groups associated with intervention and control groups. The average age of the women included in the study were 28,22± 5,10. The women were determined to be mostly high school and college graduates (57%), have civil marriages (98,1%), be housewives (84,5%), have social securities (90,3%) and to have middle incomes (91,3%). The women included in the study in the intervention and control groups were of statistically similar characteristics in terms of socio-demographic and obstetric features, planning of pregnancy, having physical health problems in pregnancy, taking medication, smoking and drinking alcohol, having vitally important stress, child bearing, findings on babies and baby-care, their opinions on themselves and on their marriages, and their perceived social support scores. Although the women in the study and control groups were of statistically similar characteristics in terms of being under the risk of high depression in the pre-training period (intervention: 17,3%; control 11,8%), the difference between the groups was determined to be significant from the viewpoint of Edinburg Postnatal Depression Scale Score medians (intervention: 8,0±4,8; control 6,0±6,0; p=0,010). After the training, it was determined that the Edinburg Postnatal Depression Scale score medians (intervention: 4,0±3,0; control: 10,0±4,0), the incidence of postnatal depression (intervention: 7,7%; control: 25,5%), and pretest-posttest medians in the associated groups (intervention: 4,0±3,0; control: 10,0±4,0) were lower than those of the women in control group and this difference was statistically significant. In the study it was concluded that the structure training given to the postnatal women were effective in preventing and reducing postnatal depression symptoms. Reduction of depression symptoms and thus the improvement of child, family and society health besides women health can be contributed by the fact that this training method are used and generalized by nurses/midwives and other health care personnel who conduct postnatal care services.