Enerji arz güvenliğini etkileyen faktörler ve yenilenebilir enerji kaynakları alternatifi

Abstract

Enerji, tüm mal ve hizmet sektörleri için farklı oranlarda da olsa temel bir girdi; aydınlatma ve ısıtma gibi en temel yararları ile hayat standardını yükselten vazgeçilemez bir kaynak; ama aynı zamanda kesintiye uğraması durumunda hayatı ve kalkınmayı felce uğratacak bir güvenlik riski ve aşırı kullanımı ile ortaya çıkan ve gelecek kuşakların hayatını tehlikeye sokabilecek çevresel bir risktir. Bir enerji kaynağının elde edilebilir, ulaşılabilir, üretilebilir ve sürdürülebilir olması, enerji arz güvenliğinin temel boyutlarını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Dünyadaki mevcut enerji kaynaklarının durumunu ortaya koymak, mevcut ve gelecekteki olası sorunları irdelemek ve önerilen politikaları tartışmak; enerji arz güvenliğini etkileyen faktörleri belirlemek ve bunların Türkiye için geçerliliğini ampirik olarak test etmektir. Enerji arz güvenliğini ölçmek için dört endeks geliştirilmiştir: Bağımlılık Endeksi, Yoğunluk Endeksi, Yerli Üretim Endeksi ve Bileşik Endeks. Literatür taraması sonucu, arz güvenliğini etkileyen faktörlerden, veri varlığı da dikkate alınarak, petrol fiyatları, toplam birincil enerji arzı, yenilenebilir enerji kaynakları oranı, karbondioksit emisyonu ve kişi başına enerji tüketimi değişkenlerinden oluşan bir ad hoc model oluşturulmuş, model 1970-2009 dönemi için Granger Nedensellik Testi ve Johansen Eşbütünleşme Analiziyle tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, petrol fiyatları, kişi başına enerji tüketimi ve emisyon miktarındaki artışların enerji arz güvenliğini olumsuz etkilediği; toplam birincil enerji arzı ile yenilenebilir enerji kaynaklarındaki artışların ise olumlu etkilediği bulunmuştur. Sonuç olarak, mevcut fosil enerji kaynaklarının yenilenemez oluşu, çevresel zararları ve bunların eldesindeki sıkıntılar ve fiyatlarındaki istikrarsızlıklar nedeniyle, gelecekteki enerji arzı güvenliği için, hem mevcut kaynakların yeni teknolojilerle verimliliğinin artırılması ve çevresel zararlarının azaltılması, hem de yenilebilir enerji kaynaklarına yönelimin gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Energy is a major input for almost all goods and services sectors; a vital source which rises the standart of living by say, heating and lightening; but a security risk which disrupts life and development in case of any cut offs as well as an environmental risk which threatens future generation's lives due to heavy use of fosil fuels. Accessibility, availability, affordability and acceptability are the main dimensions of energy supply security. Main objective of this study is to exhibit the existing energy sources and related problems in the world and in Turkey, to discuss energy policies, to investigate main determinants of energy suplpy security and finally to test the validity of these factors for Turkey. Four indices are constructed to measure energy supply security: Dependency Index, Intensity Index, Local Production Index and Composite Index. Following a literature survey on the main determinants of supply security and with the availability of data, an ad hoc model is formed out of petroleum prices, total primary energy supply, energy consumption per capita, share of renewable energy sources and carbondioxide emmissions and is estimated by Granger Causality Test and Johansen Cointegration Analysis for the period 1970-2009 for Turkey. Empirical results indicate that energy supply security is affected positively by increases in primary energy sources and renewable energy, but negatively by increases in petroleum prices, per capita energy consumption and CO2 emmissions. Use of renewable energy sources and increase of productivity of existing fosil fuels and thus reduction of their environmental harms by adapting new technologies are suggested for energy supply security of the future due to depletion of fosil fuels one day, their gas emmisions to the environment, problems in accessing the sources and instability in their prices.