Farklı pamuk genotipleri ile bunların F1 melez populasyonlarında verticilliuma karşı dayanıklılığın ve bazı tarımsal özelliklerin kalıtımının saptanması

Abstract

melezlenmesi sonucu oluşan 15 melez populasyon verim, verim komponentleri, lif kalite özellikleri, koza içi verim kompenentleri ve Verticillium dahliae Kleb.’e dayanıklılığın genetik yapısı yönünden değerlendirilmiştir. İncelenen özellikler yönünden uygun anaçlar, ümitvar melezler ve heterotik etkiler incelenmiştir. Çalışma Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsünde hastalıkla bulaşık tarlada ve iklim odası koşullarında yürütülmüştür. Genel uyuşma yeteneği varyansının, özel uyuşma yeteneği varyansına oranına göre; hasta bitki oranı, tarla denemesi hastalık enfeksiyon şiddeti, çırçır randımanı, bitki boyu, tek koza kütlü ağırlığı, kozada tohum verimi, kozada lif verimi, kozada tohum sayısı, tohumda lif verimi, lif esnekliği, lif yeknesaklığı, lif iplik olabilirlik özellikleri yönünden eklemeli gen etkileri; iklim odası hastalık enfeksiyon şiddeti, pamuk kütlü verimi, lif verimi, erkencilik, bitkide koza sayısı, metrekarede tohum verimi, metrekarede lif verimi, metrekarede koza sayısı, yüz tohum ağırlığı, kozada çenet sayısı, çenette tohum sayısı, tohumda lif sayısı, tek lif ağırlığı, lif uzunluğu, lif inceliği, lif mukavemeti özellikleri yönünden eklemeli olmayan gen etkileri saptanmıştır. İncelenen özelliklerin tümü yönünden Nazilli 84, Carmen, Şahin 2000, DPL 5690 ve Acala Maxa uygun anaçlar olduğu bulunmuştur. Öte yandan incelenen özelliklerin çoğu yönünden Şahin 2000 x Carmen, Nazilli 84 x Carmen, Sg 125 x Acala Maxa, Şahin 2000 x Acala Maxa, Nazilli 84 x Fibermax 819 ve Şahin 2000 x Fibermax 819 kombinasyonlarının ümitvar melezler olduğu belirlenmiştir.

Fifteen cotton (Gossypium hirsutum L.) F1 hybrids obtained by crossing 5 lines and 3 testers in line × tester mating system were evaluated in terms of yield, yield components, fiber quality parameters, within-boll yield components, and genetic structure of resistance to Verticillium dahliae Kleb.. The suitable parents, promising hybrids and heterotic effects for investigated traits were detected. Experiments were conducted at disease infected field and climate chamber at Nazilli Cotton Research Institute. The additive gene effects for infected plants ratio, disease infection severity, lint percentage, plant height, boll weight, seed yield per boll, boll lint yield, seed number per boll, seed lint yield, elongation, uniformity, and spinning consistency index; nonadditive effects for yield, lint yield, earliness, number of boll per plant, seed yield per unit area, lint yield per unit area, number of boll per unit area, 100 seed weight, number of locule per boll, number of seeds per locule, fibers per seed, single fiber weight, fiber length, micronaire, fiber strength were estimated according to the ratio of general combining ability to specific combining ability variance. Nazilli 84, Carmen, Şahin 2000, DPL 5690 and Acala Maxa were found to be suitable parents for all traits. Şahin 2000 x Carmen, Nazilli 84 x Carmen, Sg 125 x Acala Maxa, Şahin 2000 x Acala Maxa, Nazilli 84 x Fibermax 819 and Şahin 2000 x Fibermax 819 combinations were determinate promising hybrids for majority of its component traits.