Türkiye'de 1980 sonrasında uygulanan yoksullukla mücadele programları: Sosyal riski azaltma projesi (SRAP) örneği: Aydın ili uygulaması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 1980 sonrası dönemde Türkiye'de uygulanan yoksullukla mücadele programlarını ve yoksullukla mücadele amacıyla oluşturulan resmi ve sivil örgütlenmeyi gözden geçirmek; makro bir yaklaşımla sosyal yardımların yoksulluğu azaltmadaki etkisini araştırmak; yoksulluğu azaltma amacıyla Dünya Bankası kredi desteğiyle 2001 yılında uygulamaya konulan Sosyal Riski Azaltma Projesini (SRAP) incelemek ve Aydın ili özelinde SRAP Şartlı Nakit Transferi (ŞNT) ve SRAP Yerel Girişimler (YG) bileşenlerinin etkisini değerlendirmektir. Bu çalışmada, öncelikle yoksullukla mücadelede sosyal yardımların etkisini görebilmek için bir zaman serisi analizi yapılmış, daha sonra SRAP-ŞNT ve SRAP-YG bileşenlerinin Aydın ili uygulamasıyla ilgili olarak iki anket gerçekleştirilmiş ve anket verileri grafikler, korelasyon katsayılarına dayalı hipotezler ve ekonometrik analizlerle değerlendirilmiştir. Birinci ankette, SRAP-ŞNT'nin çocuk yoksulluğunu azaltma, özellikle kız çocuklarının okula kayıt ve devamının sağlanmasında, sağlık göstergelerinin iyileşmesinde ve kadının aile içindeki konumunun güçlenmesinde katkıda bulunduğu anlaşılmıştır. İkinci ankette, SRAP-YG bileşeni kapsamında gerçekleştirilen mikrokredi projelerinin yoksullara ucuz kredi olanağı verdiği; dolayısıyla, yoksulların kendi işlerini kurmaları ve daha üretken olmalarını sağlayarak gelir ve harcamalarına olumlu katkıda bulunduğu sonucuna varılmıştır.

The main objectives of the study are to examine the anti-poverty programmes implemented in Turkey since 1980, and both governmental and non-governmental organizations established to reduce poverty, to study the effects of social aids made by the government to reduce poverty, to review the implementation of the World Bank supported Social Risk Mitigation Programme (SRMP) started in 2001, and to discuss the effects of SRMP Conditional Cash Transfers (CCTs) and Local Initiatives components in Aydın province. In this study, firstly, a time series analysis is done in order to see the effects of social aids in reducing poverty, and then two surveys, related to the implementation of SRMP-CCTs and SRMP-Local Initiatives components in Aydın, are carried out. In the first survey, it is found that the CCTs contribute to the reducing child poverty, the school enrollment and the attendance especially for the girls, the improvement of the health indicators, and the empowerment of the women in the family. In the second survey, it is found that the Local Initiative Projects create opportunity for the poor to reach cheap credit. As a result, they could initiate their own bussinesses and be more productive, and increase their income and consumption.