Sosyal bütünleşme ve kimlik bağlamında Türkiye'deki balkan göçmenleri üzerine bir değerlendirme (İzmir'den bir örneklem)

Abstract

When Turkey is taken into consideration in point of internal and external migration processes it is well be observed that it has both historical and social and cultural experiences. The groups focused on this research are the ones that have migrated into Turkey in various periods `from the Balkans countries'. On account of the values such as culture, tradition, customs and language (differences of accents) that the immigrants brings together by reproducing them they are conspicuous. In this direction, the problems relating to clash of identities and attachments, disputes on values of inter-generations have been highlighted. Therefore, this issue has been examined in context of `migration, integration, identity and attachment'. In this frame the immigrants from Balkans settled in İzmir-Bornova (Altındağ, Yeşilova and Çamdibi areas) where the immigrants have already densily localized in here in various migration waves from the Balkans to Turkey are highlighted in this treatise. Shortly, this research includes the immmigrants come from Bulgaria, Greece, Yugoslavia (Bosnian) to Turkey and live in Altındağ, Yeşilova and Çamdibi. With the fieldwork, the identity perception, attachment forms and relative expressive ways of immigrants; the experiences of migrants have had; the levels of integration and participation in society; economical, social and cultural characteristics of immigrants in Altındağ, Yeşilova and Çamdibi has been proved. Immigrants from Balkans have some different social and cultural characteristics which differ from the local population and other local migrants. However, from the study results, we might not say that immigrants from Balkans have serious difficulty in adaptation or integration into Turkish society. Because, there is no important differences between immigrants from Balkans and Turkish society in point of social and cultural patterns such as language, religion, cultural values and so forth. The research reveals that the Turkish and Muslim immigrants from Balkans have migrated to Turkey on the grounds that they are Turks and Muslims, and that Turkey is their actual `homeland'. In this sense, it's not possible analyzing immigrants from Balkans just in context of international/external migration and foreign immigrants category. The data shows that the immigrants are relatively glad to be in Turkey and their expectations are largely met in point of both economical and moral aspects. In addition to this, the existence of common cultural origin facilitates the adaptation of immigrants into Turkish society. Consequently, we might say that Turkey supplies dual satisfactions to the immigrants from Balkans.

Türkiye iç ve dış göç süreçleri bakımından değerlendirildiğinde hem tarihsel hem de sosyal ve kültürel bir tecrübeye sahip bir ülke durumunda olduğu görülecektir. Bu tezde odaklanılan gruplar Türkiye'ye çeşitli dönemlerde `Balkan ülkelerinden göç etmiş' olan gruplardır. İçinde yaşadıkları ülkeye beraberlerinde getirdikleri ve aynı zamanda yeniden ürettikleri kültür, gelenek, örf-adet ve dil (şive farklılığı) gibi değerlerinden dolayı göçmenler göze çarpmakta, bu yönde kimlik ve aidiyet çatışması, kuşaklararası değer çatışması vb. şeklinde kendini gösteren birtakım sorunların yaşanıp yaşanmadığı veya hangi boyutlarda olduğu ilgi konusu olmaktadır. Dolayısıyla, bu mesele `göç, bütünleşme, kimlik, aidiyet' bağlamında irdelenmiştir. Bu noktadan hareketle, araştırmaya, Balkan ülkelerinden Türkiye'ye çeşitli göç dalgalarıyla farklı tarihlerde göç etmiş olanların yoğun olarak yerleştirildikleri (yerleştikleri) bölgelerden biri olan İzmir-Bornova'daki (Altındağ, Yeşilova ve Çamdibi bölgelerindeki) Balkan göçmenleri esas alınmıştır. Kısaca, araştırma Bulgaristan, Yunanistan ve Yugoslavya'dan (Boşnak) Türkiye'ye gelmiş olan ve Altındağ, Yeşilova ve Çamdibi bölgelerinde yaşayan göçmenleri kapsamaktadır. Alan çalışması sonucunda, göçmenlerin kimlik algısı, aidiyet oluşumları ve bunlara ilişkin söylem biçimleri; yaşadıkları deneyimler; topluma katılma ve bütünleşme düzeyleri; ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri konusunda tespitler yapılmıştır. Araştırma sonuçları ortaya çıkarmaktadır ki, Balkan göçmenleri, yerli grup ve diğer göçmen gruplarından farklı bazı sosyo-kültürel dokular taşımalarına rağmen Türk toplumuna uyum sağlama ve bütünleşme açısından fazla bir güçlük yaşamamaktadırlar. Bunda, dil, din, kültürel değerler gibi sosyo-kültürel örüntülerde çok temel bir farklılığın olmaması önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır. Balkanlar'dan gelen Türk ve Müslüman göçmenler Türkiye'ye göç etmelerinin esası olarak Türk ve Müslüman olmalarını ve Türkiye'nin gerçek `anavatan'ları olmasını göstermektedirler. Bu anlamda, Balkan göçmenlerini tam bir dış-göç hareketi kapsamında değerlendirmek veya yabancı göçmen kategorisine sokmak mümkün değildir. Elde edilen veriler, göç edenlerin Türkiye'de görece hem ekonomik hem de manevi yönden tatmin olduklarını ve beklentilerinin karşılandığını ortaya koymaktadır. Buna ek olarak, ortak bir kültürel kökenin de varoluşu göçmenlerin Türk toplumuna uyumunu/bütünleşmesini kolaylaştırmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye'nin Balkan göçmenleri açısından çift yönlü bir doyum sağladığını söylemek mümkündür.