Avrupa Birliğine giriş sürecinde Türkiye'nin rekabet gücü: Karşılaştırmalı üstünlükler modeline göre sektörel bir analiz

Abstract

Dünya ekonomisinde yasanan hızlı dönüsüm süreci, ülke içinde ve ülkeler arasında rekabet kavramının gittikçe önem kazanmasına yol açmaktadır. Bu süreçte, özellikle dısa açılmakta olan ülkelerdeki firma ve sektörlerin, iç ve dıs piyasadaki rakipleriyle ürün fiyatı ve ürün kalitesi açısından eskiden oldugundan çok daha yogun bir rekabetle karsı karsıya oldukları göze çarpmaktadır. Tezin temel amacı, üretim sürecinin temel girdisini temin eden enerji sektörünün ülkelerin rekabet gücü üzerindeki önemini arastırmaktır. Bu kapsamda çalısmada öncelikle rekabet, rekabet gücü, rekabet gücünün belirleyicileri ve göstergeleri üzerinde durulmustur. Daha sonra Dünya’daki ve özelinde Türkiye’deki enerji potansiyeli, üretim ve tüketim degerleri hakkında bilgi verilmistir. Son kısımlarda ise tekstil ve hazır giyim sektörü hakkında genel bilgiler verilmis ve ekonometrik analiz yapılmıstır. Çalısma kapsamında 1990-2005 yılları için, AB-14 ve Türkiye’nin açıklanmıs karsılastırmalı üstünlükler endeksine (RCA) göre tekstil ve hazır giyim sektöründe rekabet güçleri hesaplanmıstır. RCA endeksi rekabet gücünün göstergesi olarak ekonometrik analize dahil edilmistir. Rekabet gücünün belirleyicilerinden verimlilik, reel döviz kuru, birim isgücü maliyeti, tüketici fiyat endeksi ve enerji (elektrik) fiyatları analizin bagımsız degiskenlerini olusturmustur. Çalısmanın ana amacı kapsamında asıl olarak enerji (elektrik) fiyatlarının rekabet gücüne etkisini ortaya koyabilmek için veriler panel veri analizi yöntemi ile tahminlenmistir. Hesaplanan RCA endeksleri Türkiye’nin hem tekstil hem de hazır giyim sektöründe rekabet gücünün yüksek oldugunu ancak yıllar itibariyle azalma egiliminde oldugunu göstermistir. Panel veri analizi sonucunda da enerji (elektrik) fiyatlarının rekabet gücü üzerine olumsuz etkide bulundugu sonucuna ulasılmıstır.

The rapid transformation process in the global economy has caused the concept of ‘competition’ to gain importance both inside the country and among the other countries. In this process, it has been observed that especially the sectors and companies in countries which have been in a deployment to outside have been come across with a more powerful competition on the price of product and the quality of product with their rivals inside and outside the market. Because of this reason, the concept of competitiveness is a considerable matter needed to be dwelled upon. The purpose of this study is to research the importance of energy sector which obtains the basic input of production process, on the competitive capacities of the countries. In this perspective, competition, competitiveness, determinants and signs of competitiveness were primarily discussed. Then, information about the energy potential in Turkey and in the world, production and consumption values was given. In the last section, general information about textile and clothing was given, and econometric analysis was scoped out. In this study, competitive capacities in the textile and clothing industries were computed for the years 1990-2005 according to Revealed Comparative Advantages Index (RCA) of the EU-14 and Turkey. RCA Index was included to the econometric analysis as an indicator of competitiveness. Productivity, reel exchange rate, unit labor cost, consumer price index, energy (electricity) prices all of which are some of the determinants of competitiveness constitute the independent variables of the analysis. With in the context of this study, data were extrapolated with the Panel Data Analysis in order to display the effect of energy (electricity) prices on the competitiveness. Calculated RCA indexes demonstrated that the competitiveness of Turkey in both textile and clothing sector is high however it has tendency to decrease as the years went by. As a result of the Panel Data Analysis, it is also concluded that energy (electricity) prices have a negative effect upon the competitiveness.