Kekik olarak adlandırılan bazı bitki cinslerinin tohumlarında farklı çimlendirme yöntemleri ve tarla performanslarının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, 2007-2008 yılları arasında Beydere Tohum Sertifikasyon Test Müdürlüğü'ne ait laboratuvar, sera ve deneme tarlasında yürütülmüştür. Çalışmada farklı cinslere dahil 5 farklı kekik türü (Origanum onites L., Satureja cuneifolia Ten., Thymbra spicata L. var. spicata, Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus ve Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil.) tohumlarında 3 farklı sıcaklık (15oC, 20oC, 20-30oC) etkisi altında kontrol, değişik süre ve sıcaklıklarda soğuk ve sıcak ön işlem, değişik dozlarda KNO3, NaCl ve GA3 uygulamaları, soğuk katlama, soğuk bekletme ve sıcak su uygulaması olmak üzere 16 farklı ön işlem uygulanmıştır. Çimlenen tohumlarda ilk sayım 7. günde, son sayım 21. günde yapılmıştır. Origanum onites L. tohumlarında en yüksek çimlenme oranı, %70,66'lık bir değerle 20 oC sıcaklıkta 1. uygulamadan (kontrol) elde edilmiştir. Satureja cuneifolia Ten. tohumlarında en yüksek çimlenme oranı, %78,66'lık bir değerle 20-30oC sıcaklıkta 14. uygulamadan (soğuk katlama; 4 hafta +1oC) elde edilmiştir. Thymbra spicata L. var. spicata tohumlarında en yüksek çimlenme oranı, %36'lık bir değerle 15oC sıcaklıkta 1. uygulamadan (kontrol) elde edilmiştir. Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus tohumlarında en yüksek çimlenme oranı, %58,35'lik bir değerle 20oC sıcaklıkta 3. uygulamadan (soğuk ön işlem; 5 dakika süreli -20oC) elde edilmiştir. Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. tohumlarında en yüksek çimlenme oranı, %80'lik bir değerle 20oC sıcaklıkta 4. uygulamadan (Sıcak ön işlem; 5 dakika süreli +90oC) elde edilmiştir. Farklı cinslere dahil 5 farklı kekik türünün tohumlarında 24 saatlik 50 ppm GA3 uygulaması, 24 saatlik 100 ppm GA3 uygulaması, 24 saatlik 500 ppm GA3 uygulaması, 24 saatlik 1000 ppm GA3 uygulaması ve sıcak su (65 oC'lik suda 24 saat bekletme) uygulamalarında 3 farklı sıcaklık ortamında da çimlenme olmamıştır. Tarla performanslarını belirlemek amacıyla fide haline getirilip deneme tarlasına dikilen farklı cinslere dahil 5 kekik türü, 15., 30. ve 45. günlerde köklü olarak sökülerek fide boyu, kök boyu, fide yaş ağırlığı, fide kuru ağırlığı, kök yaş ağırlığı ve kök kuru ağırlıkları hesaplanmıştır. Kekiklerin 45. gündeki fide boyları ve fide kuru ağırlıkları karşılaştırıldığında, en uzun fide boyunun 20,46 cm ile Thymbra spicata L. var. spicata fidelerinden elde edildiği, en yüksek fide kuru ağırlığının ise 1,33 g ile Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. fidelerinden elde edildiği belirlenmiştir.

This study is handled between 2007 ' 2008 at the laboratary, greenhouse and trial fields of Beydere Seed Certification and Test Center. In this study, seeds of five different thyme genus belong to different varieties (Origanum onites L., Satureja cuneifolia Ten., Thymbra spicata L. var. spicata, Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus ve Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. have been tested with 16 different pre-processing methods such as; control under 3 different temperatures (15 oC, 20 oC, 20-30 oC), cold and warm pre-processing with various temperatures and durations, KNO3, NaCl and GA3 applications with different dosage, cold stratification, cold waiting and warm water application. The first count on the germinated seeds has been taken on the 7th day and the last count has been taken on the 21st day. The highest germination rate of Origanum onites L.seeds is 70,66 % and was obtained from the first application (control) under 20oC temperature. The highest germination rate of Satureja cuneifolia Ten. is 78,66 % and was obtained from the 14th application (cold stratification; 4 weeks, +1oC) under 20 ' 30oC temperature. The highest germination rates of Thymbra spicata L. var. spicata is 36 % and was obtained from the first application (control) under 15oC temperature.The highest germination rates of Thymus kotschyanus Boiss. et Hohen var. kotschyanus is 58,35 % and was obtained from the 3rd application (cold pre-processing; 5-minute duration, -20oC) under 20oC. The germination rate of Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. is 80 % nd was obtained from application (warm pre-processing; 5-minute duration, +90oC) under 20oC. There has been no germination of the seeds of five different genus in different varieties under the following applications with all 3 different temperatures: 50 ppm GA3 for 24 hours, 100 ppm GA3 for 24 hours, 500 ppm GA3 for 24 hours, 1000 ppm GA3 for 24 hours and warm water (keeping in 65 oC water for 24 hours). To determine the performances of different thyme genus in different varieties which were grown and planted to the trial field, the height of seedlings and roots, fresh and dry weight of seedlings and roots were measured in the 15th, 30th, and 45th days while as they were uprooted with their roots. When the height and dry weight of of seedlings were compared in the 45th day of the thymes, it was seen that the highest seedling height was of Thymbra spicata L. var. spicata with 20,46 cm and the heaviest seedling weight was of Coridothymus capitatus (L.) Reichb. fil. with 1,33 g.