Aydın ilinde zeytin üretimi ile iklim verileri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi

Abstract

Aydın, zeytin ağaç varlığı, zeytin ve zeytinyağı üretim miktarı ile Türkiye'nin en önemli ilidir. Aydın'da zeytincilik mevcut topografik yapı ve ürün desenindeki tercihler nedeniyle geleneksel olarak yapılmaktadır. Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde kültürel işlemlerin yeterince uygulanamıyor olması, üretimin iklim değişkenlerine doğrudan bağlı olmasına neden olmaktadır. Bu nedenle zeytin verimi ile iklim değişkenleri arasındaki ilişkilerin belirlenmiş olması, üretim tahminlerinin daha doğru tespit edilmesini sağlaması yönüyle önemlidir.Bu araştırmanın amacı, zeytin üretiminde etkili olan iklim değişkenlerini tespit ederek aralarındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmada Aydın'da merkez ilçe dâhil toplam dört ilçenin 1990/2007 yıllarını kapsayan verim ve iklim verileri kullanılmıştır. Çalışmada Aydın ili ve ilçelerinin, zeytin üretimi ve iklim verileri arasındaki korelasyon katsayıları, toplam sıcaklık isteği ve soğuklanma ihtiyacı hesaplanmıştır. Ayrıca ele alınan iklim değişkenlerinin verim ile olan ilişkilerini belirlemek amacıyla sıradan en küçük kareler yöntemiyle çoklu regresyon modeli kurulmuştur. Elde edilen bulgulara göre Aydın ilinde zeytin ağacının dinlenmeden çıkıp meyve hasadına kadar geçen sürede ortalama 2 392.08 gün-derece toplam sıcaklık isteği olduğu tespit edilmiştir. Aydın ili için zeytin ağacının dinlenmesini karşılayabilmesi için gerek duyduğu sıcaklıkların toplamı olarak ifade edilen soğuklanma ihtiyacı ise 817.8 saat olarak hesaplanmıştır. Kurulan modelde Aydın merkez ilçe için ortalama nem ve ortalama güneşlenme süresi, Kuşadası için sadece ortalama güneşlenme süresi, Nazilli için toprak sıcaklığı, ortalama nem, ortalama rüzgâr ve toplam yağış, Sultanhisar için ortalama maksimum sıcaklık ve ortalama rüzgâr istatistiksel bakımdan önemli bulunmuştur. Bu ve benzer çalışmaların bir ileri adımında seçilen belirli zeytinlik alanlarda kurulacak meteoroloji istasyonları ile kontrollü ortamlarda yapılması önerilmektedir. Ayrıca bu alanlarda polen tuzakları kurularak polen dolayısı ile üretim tahminlerinin yapılması çalışmaların daha sağlıklı olması açısından önemli olacaktır.

Aydın is the most important province of Turkey in trems of number of olive trees, olive and olive oil production. Because of available topograpy structure and preferences in product design, producing olive in Aydın is tarditionally maintained. Not being applied enough of cultural processes in traditional olive cultivation causes production to be connected directly to climate variables. Therefore, having been identified the relationship between yield and climate variables is important in terms of ensuring more accurate identification in production estimation. The purpose of this study is to identify the relationship between them by determining the climate variables being effective in olive production. In the study, the yield and climate data covering the years 1990/2007 and total of five districts including the central district in Aydın were used. In this study, correlation coefficient between olive production and climate data of province and districts in Aydın, the needs for total of tempature requirement and cold were calculated. In addition, the model of multiple regression was created by the smallest random squares methods so as to identify the relationship between the climate variables undertaken and efficiency. According to the findings, in Aydin province, olive trees are in need of average of 2392.08 day-degree temperature from the rest of to harvest the fruit until the last time out was determined. For Aydın province to meet the need to restore the olive tree is expressed as the sum of the temperature of the cold requirement was calculated as 817.8 hours. In this model, average humidity and average sun hours for Aydın central district, only average sun hours for Kuşadası, soil temperature, average humidity and average wind and total rainfall for Nazilli, average maximum temperature and average wind for Sultanhisar was seen statistically important. This and similar studies are recommended to be done in controlled environment with the meteorological stations which will be installed in selected certain olive grove areas, selected in a step forward. In addition, by setting pollen traps in these areas will be important in terms of being healtier in estimating production beacause of polen.