Ortaöğretim öğretmenlerinin yabancılaşma düzeyleri

Abstract

Bu araştırma, resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin yabancılaşma düzeylerini tespit etmeyi, yabancılaşma olgusunu 'Güçsüzlük, Anlamsızlık, Normsuzluk, Kendine Yabancılaşma, Okula Yabancılaşma ve Yalıtılmışlık' boyutları açısından yaşayıp yaşamadıklarını belirlemeyi ve öğretmen yabancılaşma düzeyi ile cinsiyet, medeni durum, çocuk sayısı, branş, yaş, kıdem, son mezun olunan okulun türü ve görev yapılan okulun türü değişkenleri arasında anlamlı farklılıkların olup olmadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini, Aydın İli Merkez İlçe sınırları içerisinde bulunan resmi orta öğretim kurumlarında 2010-2011 eğitim-öğretim yılında görev yapan 968 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 484 öğretmenden oluşmaktadır. Örneklemi oluşturan öğretmenlere Elma (2003) tarafından geliştirilen ölçek yeniden boyutlandırılarak uygulanmıştır. 'Öğretmen Yabancılaşma Ölçeği'nden elde edilen veriler, istatistik programı SPSS 16 paket programı ile çözümlenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde .05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır ve t-Testi, Mann Whitney-U Testi, Kruskal Wallis-H Testi, Anova, LSD Testi ve Games Howell Testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin genel ortalama yabancılaşmaları 'nadiren' düzeyinde bulunmuştur. Boyutlara göre yapılan incelemede sırayla, en yüksek oranda 'normsuzluk' boyutunun (nadiren düzeyinde) sonra 'güçsüzlük' boyutunun (nadiren düzeyinde) ve en düşük oranda 'okula yabancılaşma' boyutunun (hiçbir zaman düzeyinde) yaşandığı görülmüştür. Medeni durum, son mezun olunan okul, yaş ve kıdem değişkenlerine göre yabancılaşma alt boyutlarında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. 'Güçsüzlük boyutunda' erkeklerin kadınlardan yüksek düzeyde yabancılaşma yaşadıkları, 'yalıtılmışlık boyutunda' çocuksuz olan öğretmenlerin 2 ve daha fazla çocuğu olan öğretmenlerden daha yüksek düzeyde yabancılaşma yaşadıkları görülmüştür. Meslek Dersleri ve Rehberlik branşlarında olan öğretmenlerin, Yabancı Dil branş öğretmenlerinden ve Matematik öğretmenlerinden düşük düzeyde yabancılaşma yaşadıkları tespit edilmiştir. Anadolu Lisesi öğretmenlerinin Meslek Lisesi öğretmenlerinden düşük düzeyde 'güçsüzlük ve normsuzluk' yaşadıkları, Genel Lise öğretmenlerinden düşük düzeyde 'güçsüzlük' yaşadıkları ve Meslek Lisesi öğretmenlerinden yüksek düzeyde 'yalıtılmışlık' yaşadıkları tespit edilmiştir.

The aim of this research is to determine the alienation levels of secondary education teachers, to define whether they experience alienation in terms of weakness, meaninglessness, normlessness, depersonalization, alienation to school and isolation dimensions or not and to present whether there is a meaningful difference between the alienation levels of teachers and the variables of gender, marital status, number of children, branch, age, seniority, last graduated school and the type of the school to be worked in or not. The population of the research consists 968 teachers working at official secondary schools in Aydın central district in 2010-2011 education term. The sampling of the research consists of 484 teachers. Scale developed by Elma (2003) is practised to the teachers constituting the sampling by defining its dimensions again. The data obtained from 'Teachers' Alienation Scale' are analyzed by using statistical programme SPSS 16 package. In the analysis of the data, .05 meaningfullness level is based and t-Test, Mann Whitney-U Test, Kruskal Wallis-H Test, Anova, LSD Test and Games Howel Test are practised. In the consequence of the research, general alienation levels of the teachers is found as 'seldom' level. In the analysis made according to the dimensions, it is seen that 'normlessness' dimension is experienced maximum level, after that 'weakness' dimension is experienced seldom level and 'alienation to school' dimension is experienced never level. A meaninfgul difference in subdimensions of alienation according to the variables of marital status, last greduated school, age and seniority is not encountered. According to the gender it is seen that women experience weakness dimension less that men, teachers not having children experience powerlessness more than the teachers having two or more children. Teachers in 'Vocational Lessons and Counseling Branches' experience alienation in lower level than the Foreign Language branch teachers and Mathematics teachers and Anatolian High School teachers experience alienation in the lower level than Vocational High School and General High School teachers.