Pamukta türler arası ve tür içi melez populasyonların F2 ve F3 generasyonlarında verim, verim kompanenetleri ve lif kalite özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde 2009 ve 2010 yıllarında yürütülen bu araştırma ana ebeveyn olarak seçilen Aşkabat 100, Aydın 110, Sealand 542 (G. barbadanse L.), GW Teks ve TAM94L-25 (G. hirsutum L.) genotipler ile baba ebeveyn olarak seçilen Carmen, Şahin 2000 ve SG 125 (G. hirsutum L.) genotiplerinin line tester yöntemine uygun olarak 2006 yılında melezlemesi ile başlamıştır. Tek koza yöntemine uygun olarak oluşturulan F2 ve F3 generasyonları sırasıyla, 2009 ve 2010 yıllarında, ebeveynler ve 15 melez kombinasyonuna ait tohumlar 1 sıra 6 m uzunluğunda ve 4 tekerrürlü tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak ekilmiştir. Melez kombinasyonların F2 ve F3 generasyonlarındaki verim, verim komponentleri ve lif kalite özellikleri karşılaştırılmıştır. Melez populasyonların F2 ve F3 generasyonlarındaki verim ve lif kalite özellikleri birlikte değerlendirildiğinde, Aşkabat 100 x SG 125, Aydın 110 x SG 125, TAM94L?25 x Carmen ve TAM94L 25 x SG 125 melezlerinde uygulanacak tek bitki seleksiyonu ile kabul edilebilir verim potansiyeli ve iyileştirilmiş lif uzunluğuna sahip pamuk hatların geliştirilebileceği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma aynı zamanda seleksiyon yapılacak melez populasyonların belirlenmesinde ebeveynlerin genel uyuşma yeteneği etkilerinin tek başına yeterli olmadığı, türler arası melez populasyonlarında melezlerin F1, F2 ve F3, türler içi melez populasyonlarında ise melezlerin F1 ve F2 generasyon ortalamalarının dikkate alınmasının daha yararlı olabileceğini ortaya koymuştur.

The study was conducted at Adnan Menderes University Agriculture Faculty Experiment fields during 2010 and 2011 years. Aşkabat 100, Aydın 110, Sealand 542 (G. barbadanse L.), GW Teks, TAM 94L 25 (G. hirsutum L.) were used as a female parent and Carmen, Şahin 2000, SG 125 (G. hirsutum L.) were used as a male parent. The selected cotton genotypes were crossed by line tester method in 2006. F1 generation was grown in 2007 and single boll collected from each plants and bulked to develop F2 and F3 generations. Parents and 15 hybrids were planted on one row with 6 m long in 2009 and 2010 for F2 and F3 generations respectively. The experimental design was randomized block design with four replications. Hybrid combinations were compared in terms of yield, yield components and fiber quality parameter at F2 and F3 generations. The performance of all combinations for yield and fiber quality parameters at F2 and F3 generations showed that Aşkabat 100 x SG 125, Aydın 110 x SG 125, TAM94L 25 x Carmen and TAM94L 25 x SG 125 hybrid populations would be used for individaul plant selection in order to improve cotton lines having improved fiber length with acceptible yield potentials. The results also indicated that GCA of parents would not give enough information to estimate hybrids performance at later generations, and that the mean performance of F1 and F2 hybrids for intraspecific and the mean performance of F1, F2 and F3 hybrids for interspecific could be used to determine the best hybrid populations for further single plant selection.